Dit pik ik niet! Een nieuwe behandeling voor jongeren die vermogensdelicten plegen

Sinds de zomer van 2018 wordt de nieuwe behandeling ‘Dit pik ik niet!’ aangeboden bij de Waag. Deze behandeling is gericht op jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een vermogensdelict hebben gepleegd met een matig tot hoog recidiverisico. Dit pik ik niet! is ontwikkeld door Larissa Hoogsteder (hoofd behandelzaken van de Waag) en Eveline Schippers (projectmanager), in samenwerking met verschillende jeugd-behandelaren. Maaike Vriend (behandelaar van de Waag Zaandam) werkt er al enkele maanden mee en heeft als programma verantwoordelijke van haar vestiging ook meegewerkt aan de inhoud. ‘Het gaat om een behandeling voor jongeren die verschillende soorten vermogensdelicten gepleegd hebben, zoals diefstal, inbraak, afpersing of cybercrime,’ vertelt Vriend.  

‘De meesten van hen hebben een Oppositionele-Opstandige Stoornis (ODD) of een normafwijkende gedragsstoornis. Daar is sprake van als een jongere zich gedurende langere tijd herhaaldelijk antisociaal of agressief gedraagt.’

‘Vermogensdelicten zijn de meest voorkomende delicten. Van alle unieke personen die in 2015 werden verdacht van een vermogensdelict, was 16% tussen de 12 en 18 jaar,’ benadrukt Vriend. ‘Dat komt deels omdat jongeren eerder onzeker zijn en daardoor sneller een negatief zelfbeeld hebben; dat maakt ze ook bevattelijker voor druk van leeftijdgenoten. Daarnaast zijn er cognitieve vervormingen of een verminderd vermogen tot impulscontrole en zelfregulatie. Over het algemeen vallen de jongeren die stelen uiteen in twee categorieën: aan de ene kant zie ik jongeren die door leeftijdgenoten of binnen een groep onder druk worden gezet of die worden meegesleept door anderen, en aan de andere kant zie ik jongeren die stelen uit armoede of omdat ze vinden dat ze ergens recht op hebben.’ De behandeling bestaat uit vier standaardmodules, vervolgt Vriend. ‘We beginnen met een startmodule die bedoeld is om jongeren te motiveren voor de behandeling. In de eerste fase stellen we met iedere jongere een veiligheidsplan op dat is afgestemd op zijn of haar situatie. We analyseren dan wat de risicofactoren en de beschermende factoren zijn voor het plegen van een delict. Het plan dient vervolgens als een rode draad voor de rest van de behandeling. Naast de Startmodule is er een module Netwerk en een module Gezin in Beeld, waarin aandacht is voor de gevolgen van groepsdruk en de mensen om je heen. Daarnaast is er een module over de Invloed van het Denken, bijvoorbeeld over de manieren waarop jongeren hun eigen gedrag goedpraten.’ Er zijn ook nog twee specifieke modules die alleen worden ingezet als de omstandigheden van de jongere erom vragen. Dit zijn Zelfbeeld en Impulscontrole en Beheersingsvaardigheden.

Volgens Maaike Vriend reageren jongeren positief op ‘Dit pik ik niet!’. ‘Er zitten veel aansprekende elementen in,’ vertelt ze. ‘Zo vinden jongeren het erg leuk om een netwerkanalyse te maken. Daarin brengen ze hun hele sociale netwerk in kaart. Ze moeten dan aangeven wie belangrijk is en wie hen verder kan helpen. En hoe je omgaat met de verschillende mensen in je omgeving. Omdat jongeren vriendschappen heel belangrijk vinden, werken ze graag mee aan dergelijke analyses.’  Vriend is zelf ook blij met de nieuwe module. ‘We hebben nu een specifieke behandeling voor deze doelgroep. Dat vind ik van grote toegevoegde waarde voor ons jeugdaanbod.’

Dit pik ik niet langer is bestemd voor jongeren tussen 12 en 18 jaar die een of meerder vermogensdelicten hebben gepleegd en wordt op alle Waag-vestigingen aangeboden.